'केस्रा' संक्षिप्त चिनारी र केहि केस्राहरु

मौलश्री लिम्बु

[ नेपाली साहित्यमा ''केस्रा''नयाँ विधाका लागि प्रतिपादन हुँदैछ,''बाह्र'' अक्षर तथा मात्रामा नबढाई घटीमा जति पनि अक्षर तथा मात्रामा अर्थ खुल्ने गरि ''छ'' हरफमा लेखिन्छ,पहिलो र दोश्रो हरफलाई ''उठान'',तेश्रो र चौथोलाई ''विश्राम'' पाँचौ र छैठौ हरफलाई ''बैठान'' भनिन्छ,''केस्रा'' तीन प्रकारको हुन्छ,१]''आकृति केस्रा'' २]''आवृति केस्रा'' र ३]''अलङ्कार केस्रा'','केस्रा'रचना गर्दा विषयवस्तु वा मानवीय संवेदना तथा संवेगको एक अंशलाई सूक्ष्म आधार विषय मानेर बाह्रय संरचना,अनुप्रासको अक्षर विन्यास आदिमा ध्यान दिएर लेख्नु पर्दछ,प्रत्येक हरफमा एक स्वर [अ,आ,इ,ई,..]अक्षरलाई गन्तीमा छुट भएकोले गन्न वा नगन्न पनि सकिन्छ ।।
                
                ''केस्रा''

            'मेरो व्यक्तित्व''

             शरीर ढाकें कोटले
             इज्जत ढाकें नोटले

             निष्ठुरी मन छोएन
             सितिमितिको चोटले

             झल्कायो सान कोटले
             मुर्ख बनायो खोटले।

            - जीवन देवान 'गाउँले'
               हाल- मलेसिया
   
             ['आकृति केस्रा'आठ अक्षर तथा मात्रामा लेखिएकोछ]

शिर्षक : अन्य